Met daglicht uit je winterdip?

De Landelijke Dag Psychische Gezondheid, World Mental Health Day ,vindt elk jaar op 10 oktober plaats. In deze tijd, het najaar, worden de dagen echter ook steeds korter, het zonlicht wordt zwakker en het aantal zonuren daalt. Waar dit voor sommigen een tijd is voor herfstwandelingen, stamppotten en knus op de bank onder een deken kruipen, breekt voor anderen een sombere periode aan. Bij deze groep komt de winterdip of de winterdepressie er namelijk aan.

Wat is de winterdepressie?

In Nederland zijn er maar liefst meer dan 500.000 mensen die in deze tijd een winterdepressie krijgen en daarnaast krijgen nog eens 1,3 miljoen Nederlanders last van een winterdip, blijkt uit cijfers van de polikliniek winterdepressie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). De winterdepressie valt onder de noemer ‘seizoensafhankelijke depressie’, oftewel Seasonal Affective Disorder (SAD) en lijkt sterk op de winterdip. Bij een winterdepressie treden de klachten echter in sterkere mate en minimaal 2 jaar achter elkaar op.

Iemand met een winterdepressie heeft vaak last van:

• moe zijn
• erg somber zijn (depressief)
• veel (willen) slapen
• veel (willen) eten, vooral zoet eten en eten met veel koolhydraten
• aankomen in gewicht
• minder zin hebben in het ondernemen van activiteiten
• minder zin hebben in sociaal contact

Lichttherapie tegen de winterdepressie

Gelukkig is er veel te doen aan zowel de winterdip als de winterdepressie. Er zijn een hoop tips die kunnen bijdragen om je fitter, gezonder en minder somber te voelen in deze tijd. GGZ-organisatie PsyQ geeft een aantal tips om een winterdepressie te voorkomen of te verminderen:

• Blijf niet in bed liggen en ontbijt altijd. Dit houdt de biologische klok draaiende.
• Blijf niet binnen, ga naar buiten. Het houdt je wakker en in de ochtend zit er nog relatief veel ‘blauw’ in het licht dat de aanmaak van het slaaphormoon melatonine remt.
• Beweeg en blijf niet op de bank hangen. Sporten maakt endorfine aan wat je een positieve boost geeft.
• Eet gezond
• Lichttherapie als behandeling

Deze laatste tip is in feite een echte behandeling waar je door de huisarts voor doorgestuurd kunt worden naar de specialist of een expertisecentrum. Bij lichttherapie wordt je gedurende een week dagelijks 45 minuten blootgesteld aan een daglichtlamp. Deze lampen kunnen blauw of wit licht geven en hebben een sterkte van minimaal 10.000 lux. Ter vergelijking: een kaars heeft een sterkte van 1 lux. Deze behandeling werkt zo goed dat 70 à 80 procent van de patiënten na een week helemaal van de klachten af is.

Op de polikliniek (in het ziekenhuis) wordt met wit licht gewerkt. Wit licht bevat alle kleuren van het spectrum, dus ook blauw (UV) licht. Het blauwe licht heeft meer invloed op de biologische klok. Dat is dan ook de reden waarom blauw licht volop in de belangstelling staat en er veel onderzoek naar wordt gedaan. Onderzoeken wijzen uit dat blauw licht sneller werkt op een lagere intensiteit, maar er niet veel verschillen zijn in de resultaten tussen lichttherapie met blauw vs. wit licht. Te veel blauw (UV) licht kan de ogen en de huid echter wel beschadigen en wit licht niet. Bij lichttherapie met blauw licht wordt daarom zorgvuldig omgegaan met de duur en de intensiteit van het licht.

Lichttherapie voor thuis: daglichtlampen en daglichtbrillen!

Tegenwoordig is het ook mogelijk om lichttherapie thuis te volgen. Er zijn intussen een hoop effectieve daglichtlampen en daglichtbrillen op de markt waarmee je thuis aan de slag kan. Op Google en in de webshops vindt je ze ook wel onder de namen ‘SAD-lamp’ of ‘Lichttherapielamp’. Dit zijn niet de lampen waardoor je beter wakker wordt en de dag fitter begint, zoals de Wake-up Lights van Philips. Hoewel deze lampen eraan kunnen bijdragen om je fitter en gezonder te voelen, worden ze niet als lichttherapie gezien.

• Daglichtlampen cq. Lichttherapielampen werken veelal met wit licht  met een sterkte van 10.000 lux af, maar er zijn wel verschillen tussen de verschillende soorten lampen. De duurdere modellen zijn groter en krachtiger waardoor je er niet heel dicht op hoeft te zitten en vaak een half uurtje per dag voldoende is om het gewenste effect te bereiken. De goedkopere modellen zijn compacter, lichter, maar ook minder groot en minder krachtig. Hier zul je dus dichter op en langer voor moeten zitten om effect te merken. Daarentegen zijn de kleinere daglichtlampen wel makkelijker mee te nemen in een opbergetui of opbergtas aangezien ze ongeveer het formaat van een tablet hebben. Bekijk hier de top 3 daglichtlampen.
• Daglichtbrillen werken meestal met blauw licht dat (omgerekend) ook de kracht van 10.000 lux heeft. Een half uurtje per dag is vaak genoeg om effect te merken. De lichttherapiebrillen zijn doorgaans iets duurder dan de lampen, maar ze hebben dan ook vele voordelen. Zo kun je ze gebruiken terwijl je je handen vrij hebt en gewoon je dagelijkse dingen kunt doen. De betere brillen kun je ook over een gewone bril dragen en ze zijn natuurlijk makkelijk mee te nemen wanneer je op reis gaat. Bekijk hier de top 3 daglichtbrillen.

Het is echter niet makkelijk om tussen al die daglichtlampen en -brillen het beste product te kiezen. De Beurer TL50 is een echte topper in het middensegment wat daglichtlampen betreft en de AYOlite is een lichtgewicht lichttherapiebril waarmee je je na slechts 20 minuten al stukken fitter voelt.

Lichttherapie kan overigens in sommige gevallen ook worden vergoed door de zorgverzekeraar. Dit geldt voor bepaalde huidaandoeningen en lichttherapie bij de behandeling van depressie. Lees hier meer over de vergoeding van lichttherapie.